چرا آثار شهید مطهری را بخوانیم؟
برای این که نردبان اندیشه خود را در جاى محكمى قرار دهيم ، بهترين زير بناى فكرى آن است كه مقام معظم رهبرى (دام ظلّه الوارف) در مورد آن فرمودهاند: آن چيزى كه ما مىتوانيم بگوييم اين است كه: «مبناى فكرى انقلاب» تفكّرات شهيد مطهرى است و لا غير...
الف) نظر اسلام در مورد زن چيست؟ بالأخره روش تربيت اسلامى بر چه اصولى تكيه دارد؟ عقيده ما در مورد جهان آخرت چگونه بايد باشد؟ اينها و صدها سؤال ديگر ذهن بسيارى از ما را مشغول كرده است و براى يافتن جواب، يا مرجعى براى پاسخگويى پيدا نمىكنيم يا با جوابهاى متفاوت و متضادّ روبرو مىشويم و يا اگر كمر همّت مىبنديم تا با مراجعه به منابع اصيل معارف اسلامى جواب خود را بيابيم، در پيمودن راه دشوارى كه براى جداكردن حقّ از باطل و سخن مستند از دروغ و كتاب صحيح از تحريف شده و كلام واقعى از تقيّه و نقل صادقانه از مغرضانه و... وجود دارد درمانده مىشويم. بهتر آن است كه پاسخ تمام پرسشهاى خود را در ميان آثار شخصيتى جستجو كنيم كه مراحل دشوار تاريخ، ادبيات، منطق، فلسفه، فقه، اصول، رجال، كلام، تفسير و عرفان را با موفقيّت كم نظيرى پيمود و روح مطهّرش كه معطّر به ولايت واقعى معصومين بود، ذهن جوّال و استعداد خارق العادهاش را يارى نمود تا عصاره آن معارف را در قالب كلمات سادهاى بريزد و معجزهآسا تصوير جامعالاطرافى از آموزههاى اسلام را آماده استفاده مشتاقان نمايد.
اين است كه مقام معظّم رهبرى (دام ظلّه) مىفرمايند: امروز جوانان ما، دانشجويان ما، معلّمان ما، كارگران ما اگر مىخواهند در زمينه افكار اسلامى عمق پيدا كنند و پاسخ سؤالات خود را پيدا نمايند بايد به كتابهاى شهيد مطهرى مراجعه كنند.
ب) همه ما مىدانيم كه براى ساختن يك بناى محكم و پايدار، قبل از آن كه مصالح خوب و با كيفيّتى را به كار گيريم نيازمند يك نقشه دقيق و معقول هستيم تا بر اساس آن، پايه و شالوده محكمى ايجاد و نصب ستونها و بالابردن ديوارها آغاز شود. كسانى كه در وادى تفكّر قدمى برداشتهاند اين حقيقت مهمّ را دريافتهاند كه اگر انسان پايههاى تفكّر خويش را بر اساس اصول قطعى و خدشهناپذيرى استوار نكرده باشد دير يا زود در برابر امواج سهمگين سؤال و شبهه، نه تنها توان مقاومت و پاسخگويى ندارد بلكه در دانستههاى قبلى خويش نيز ترديد مىكند و سرانجام خسته و نااميد، با حسرت فرصتهاى از دست رفته در انتظار آينده مبهم و بىثمر خويش مىنشيند. درست مانند كسى كه بهترين مصالح ساختمانى را در زمينى سست و شنى به كار مىبرد و با كوچكترين لرزه جز تلّى از خاك و سنگ بىمصرف در برابر خود نمىبيند.
براى فرار از اين عاقبت شومِ فكرى، بايد ابتدا اصول قطعى و محكمى را بپذيريم و آنگاه قدم به قدم در مسير علم و دانش گام برداشته، با استدلال مناسب به استقبال مسائل مختلف برويم. البته اين توهّم پيش نيايد كه قرار است مقلّد بى چون و چراى افكار و نظرات شهيد مطهرى باشيم، زيرا به جز كلامى كه متّصل به سرچشمه وحى است، هرچه باشد در تضارب افكار عرصههاى علمى دستخوش تحوّل و تكامل مىگردد. بلکه غرض آن است كه نردبان اندیشه خود را در جاى محكمى قرار دهيم و بهترين زير بناى فكرى آن است كه مقام معظم رهبرى (دام ظلّه) در مورد آن فرمودهاند: آن چيزى كه ما مىتوانيم بگوييم اين است كه: «مبناى فكرى انقلاب» تفكّرات شهيد مطهرى است و لا غير.
ج) هر يك از ما معمولاً جاى خالى مطالب سودمند، جذّاب، روان و متنوّع را در مطالعات خود احساس مىكنيم. نيازى كه بسيارى از ما داريم معرّفى منابع مناسبى براى گسترش مطالعه و كسب اطّلاعات عمومى و اسلامى بيشتر و كارآمد است. (البتّه اين درخواست و احساس نياز معمولاً در هياهوى زندگى امروزى و يكنواختى كشنده آن گم مىشود ولى در خلوت تنهايى خود متوجّه اين نقص بزرگ مىشويم.)
مجموعه كتابهاى شهيد مطهرى قدس سره به عنوان كتابخانه نسبتاً جامعى از علوم اسلامى منبع مناسبى براى بالا بردن سطح آگاهىها و پركردن اوقات فراغت همه ماست. حضرت امام خمينىقدس سره در سومين سالگرد شهادت استاد فرمودند: «آثارى كه از او هست بىاستثنا همه خوب است و من كس ديگرى را سراغ ندارم كه بتوانم بگويم بىاستثنا آثارش خوب است، ايشان بىاستثنا آثارش خوب است.«
د) يكى از مشكلاتى كه هنگام بررسى افكار بروز مىكند رعايت نكردن نظم منطق پاسخ گويى است. به عنوان مثال گفتگوى يك كارمند با ارباب رجوع را در نظر بگيريد كه هيچكدام متوجّه تقاضاى طرف مقابل نمىشود و بدون توجّه به سخنان او با حرارت و عصبانيّت بر گفته خود پافشارى مىكند؛ يا جوانى كه با قصد شركت فعّال در جمع دوستانش، مطالب و شواهد مختلفى را با هيجان تعريف مىكند ولى متأسّفانه به علّت ناآشنايى با «منطق گفتار» هم خود ناراحت و سرخورده مىشود و هم دوستانش او را به پراكندهگويى و عدم جذابيّت متّهم مىكنند.
همه ما در ارتباط با ديگران نيازمند شيوهاى علمى و كارآمد براى رعايت نظم و منطق پاسخ گويى هستيم و كسانى كه اندك آشنايى با ادبيّات شهيد مطهرى قدس سره دارند مىدانند كه كتابهاى ايشان روشى بديع و مفيد را در فهم مسائل و چگونگى پاسخگويى، آموزش مىدهد. حضرت امام خمينى قدس سره در دومين سالگرد شهادت ايشان فرمودند: «او با قلمى روان و فكرى توانا در تحليل مسائل اسلامى و توضيح حقايق فلسفى با زبان مردم و بى قلق و اضطراب به تعليم و تربيت جامعه پرداخت. آثار قلم و زبان او بى استثنا آموزنده و روانبخش است.«
خلاصه اين كه مجموعه كتابهاى شهيد مطهرى قدس سره از هر زاويهاى كه مورد بررسى قرار گيرد بى نظير و مطالعه آنها بسيار مفيد و ضرورى است.
منبع: نسیم مطهر
درباره استاد مطهری